Önceden belirtildiği gibi, t-testi sadece iki grup arasındaki farklılıkları karşılaştırmak için kullanılırken, ikiden fazla grubun karşılaştırılması için One-way ANOVA testi daha uygun bir istatistiksel yöntemdir. Bu test, gruplar arasındaki farklılıkları değerlendirmek ve istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için kullanılır. SPSS programında bu testi uygulamak için, sırasıyla “Analyze”, “Compare Means” ve “One-way ANOVA” seçenekleri işaretlenerek ilgili diyalog kutusu açılır.
Kaynak: Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yildirim, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 226, 103-118.
One-way ANOVA diyalog kutusu, üç bölümden oluşmaktadır ve şekilde de görüldüğü gibi gösterilmektedir. Sol tarafta yer alan ilk bölüm, veri tabanında bulunan değişkenlerin listesini içermektedir. İkinci bölüm, Dependent List (Bağımlı Liste) olarak adlandırılmaktadır ve üzerinde incelenmek istenen bağımlı değişkenin sol taraftaki listeden bu alana aktarılması gerekmektedir. Üçüncü bölüm ise Factor değişkeni olarak adlandırılmaktadır ve karşılaştırma yapılacak olan grupları içeren değişkenin bu alana aktarılması gerekmektedir. Yani, gruplama değişkeni bu bölüme eklenir.
Önceden belirtildiği gibi, ANOVA testi gruplar arasındaki farklılıkların varlığını değerlendirirken, One-Way ANOVA testi ise bu farklılıkların kaynağını belirlemeye yardımcı olabilir. Bu test, hangi grup veya grupların diğerlerinden farklı olduğunu tespit etmek için istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar sağlar.
Kaynak: Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yildirim, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 226, 103-118.
One-way ANOVA testinin uygulanmasının ardından, Post Hoc butonuna basarak One-Way ANOVA: Post Hoc Multiple Comparison diyalog kutusunun açılması sağlanır. Bu yeni kutu, iki grup analiz tekniği içermektedir, yani varyansların eşit olması ve eşit olmaması durumuna ilişkin testler. Bu testlerin hepsine ayrıntılı olarak değinilmeyecektir, ancak genellikle kullanılan ve yorumu basit olan Scheffe testinin seçilmesi önerilmektedir. Diğer testlerin amaçları aynı olsa da, farklılık, testlerin varsayımlarda veya uygulama koşullarında farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Scheffe bölümü işaretlendikten sonra, Continue ve ardından OK düğmelerine basılarak analiz yapılabilir.
One-way ANOVA analiz sonuçları, genellikle iki tablo şeklinde sunulur. İlk tabloda, gruplar arasındaki farkın olup olmadığına dair ANOVA testi sonuçları yer alır. Eğer bu test sonucunda gruplar arasında anlamlı fark olmadığı (F değeri > 0.05) belirlenirse, ikinci tablo olan Scheffe testi sonuçlarını içeren tablo üretilmez. Yalnızca ANOVA tablosu sunulur. Ancak, gruplar arasında anlamlı fark olduğu durumlarda, Scheffe testi tablosu oluşturulur ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılığa sebep olan grup veya grupların yanına * işareti konulur. Bu şekilde, Scheffe testi sonuçlarıyla hangi grupların farklı olduğu net bir şekilde belirtilir.
Kaynak: Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yildirim, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 226, 103-118.
Kilo kaybı açısından farklı diyet türleri arasındaki farklılığı incelemek amacıyla yapılan One-way ANOVA testi sonuçlarına göre gruplar arasında anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir (F=12,373, Sig. 0.000). Bu anlamlı farkın kaynağını belirlemek için Scheffe testi uygulanmıştır ve bu test sonuçlarına göre, ikinci diyetin diğer iki diyet türünden anlamlı derecede farklı olduğu görülmüştür. Yani, ikinci diyet uygulamasının diğer iki uygulamaya göre daha etkili olduğu ve bu etkinliğin istatistiksel olarak anlamlı bir büyüklüğe sahip olduğu söylenebilir.
Verilerinizin analizi ve yorumlanması konusunda, akademik alanda her konuda yardıma ihtiyacınız varsa, uzman ekibimizle birlikte size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. Projelerinizin gereksinimlerini değerlendirebilir, size en uygun hizmetleri sunabiliriz. İletişime geçmek ve daha fazla bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.